Deze week beginnen we met het stoppen van ruzies. Leer waarom ruzies ontstaan én hoe je ze kunt stoppen.
Daarnaast gaan we aan de slag met het versterken van jullie relatie door samen meer positieve ervaringen te creëren.
Leestijd
20 minuten
l
Thema’s:
Relatietherapie, ruzies, contact maken
Opdrachten
2
l
Welkom bij het Relatieplan!
De komende tijd ga je samen met je partner aan de slag met het nog beter maken van jullie relatie.
De komende zes weken krijg je elke week toegang tot een module zoals deze. Hierin presenteren we een stuk theorie. Daarin lees je hoe je beter met ruzie om kunt gaan, meer verbondenheid kunt voelen en bevredigende seks kunt hebben.
We baseren ons hierbij op de drie relatietherapie-methoden die het best onderzocht zijn. Dat zijn de Gottman methode, IBCT en EFT. De Gottman methode is de kapstok waar we de training aan op hebben gehangen. Waar we dat nodig vinden, vullen we aan met oefeningen of inzichten uit de andere methoden. Omdat we het belangrijk vinden dat iedereen de lof krijgt die hij verdient, vermelden we steeds waar we de inzichten vandaan hebben.
Daarnaast krijg je ook elke week een of meerdere opdrachten. Van lezen alleen wordt je relatie natuurlijk niet per se beter. Om tot echte verbetering te komen, moet je het geleerde ook in de praktijk brengen.
Naast de oefeningen krijg je gedurende de gehele training elke ochtend om 07:00 een mailtje. Hiermee proberen we je betrokkenheid bij de training te vergroten. Als je elke dag een beetje doet, kom je namelijk vaak verder dan wanneer je een keer per week heel veel doet.
Tijdens deze training staat het je vrij om vragen aan ons te stellen via de mail. Een van ons zal daar zo snel mogelijk op reageren.
Heb je behoefte aan meer begeleiding? Dan kun je ook een gesprek inplannen via onze site. Dit kan op kantoor en ook via beeldbellen. Hou er wel rekening mee dat de kosten hiervan niet bij de prijs van het programma zijn inbegrepen.
Een woord vooraf: het belang van tijd voor elkaar
Je zult merken dat de training best wat tijd vraagt. Niet uren en uren blokken, maar wel regelmatig een kwartiertje of een half uurtje van je dag. Alleen de tekst van vandaag lezen gaat waarschijnlijk al twintig minuten kosten.
Als je een betere relatie wilt, is het van groot belang om daar tijd in te investeren. Wanneer je dat niet doet, is de kans klein dat je resultaten zult behalen. We durven bijna te zeggen dat veel stellen relatieproblemen ondervinden omdat ze te weinig bewuste tijd met elkaar doorbrengen.
We hebben het dan niet over samen TV kijken of ‘s avonds naast elkaar in bed door je telefoon scrollen. Nee, we hebben het over bewuste aandacht met elkaar doorbrengen.
Als je hier moeite mee hebt of gewoon geen tijd in je week vrij kunt maken, is dat niet een fout in de training. Het is eerder je eerste opdracht: maak tijd vrij voor je relatie. In je agenda, een kwartiertje per dag. Echt, het is de beste tijd die je zult besteden.
Wat is het relatieplan?
Zoals gezegd gaan we in deze training vooral uit van Gottmans theorie. Hij geeft aan dat goede relaties bestaan uit drie onderdelen:
- Het vergroten van positieve emoties
- Het verminderen van negatieve emoties
- Bewust werken aan je dromen
In deze training gaan we de eerste vier weken tegelijkertijd bezig met het vergroten van je positieve emoties en het verminderen van je negatieve emoties.
Bij het verminderen van negatieve emoties gaan we vooral in op het omgaan met conflicten. Bij het vergroten van positieve emoties gaat het over bewuste aandacht geven, je liefde tonen en goed naar elkaar luisteren.
Daarna volgt een sessie die specifiek gaat over het verbeteren van jullie seksleven.
We sluiten af met een sessie over het werken naar gezamenlijke waarden en blikken vooruit naar de toekomst.
Deel 1: de strijdbijl begraven
Als stellen in relatietherapie gaan, noemen ze vaak “communicatieproblemen” als reden. Oftewel: er is ruzie.
Steeds terugkerende ruzies kunnen een enorm negatieve impact op je relatie hebben. De ruzies beperken namelijk je vermogen om de leuke dingen aan je partner te kunnen zien. Gottman noemt dit: “Negative Emotion Override”. Als je eenmaal in een negatieve emotie zit, is het moeilijk om nog iets leuks aan je partner te ontdekken. Dus is het ook moeilijk om weer positieve aandacht aan je partner te geven.
Het is dus zaak om meer constructief ruzies te maken, zodat deze niet meer zo’n sterke emotionele impact hebben.
De Oorzaak van Ruzies
Waarom maken mensen die zo van elkaar houden, toch zo vaak ruzie?
Als je verliefd op iemand wordt, ben je vaak helemaal weg van de ander. Er is letterlijk helemaal niets mis met hem of haar.
Wanneer je wat langer bij elkaar bent, gaat de verliefdheid wat liggen. Dat kun je niet voorkomen en het is ook niet erg. Als het goed is, maakt het plaats voor houden van.
Op dit moment gaat je “roze bril” echter wel af en ga je ineens ook de irritante eigenschappen van je partner zien. Hij ruimt nooit zijn schoenen op, ze zeurt wel heel vaak, ze luistert niet naar je of hij is wel erg weinig thuis. Elke partner heeft wel een negatieve eigenschap waar jij je enorm aan zult ergeren.
Wij noemen dit “verschillen”. Met opzet een neutrale term. Mensen zijn namelijk snel geneigd om de verschillen van hun partners te zien als fouten. Als iemand heel vaak iets doet wat jij vervelend vindt of wat je sterke negatieve emoties geeft, ga je logischerwijs denken dat die persoon iets fout doet.
In het Engels spreekt men hierbij over: “Bad, Mad, or Inad.” Je partner is een slecht mens, hij heeft een psychologische stoornis of ze kan er gewoon niets van. Wij noemen het hier simpelweg “verschillen” die jij en je partner hebben.
Als je denkt dat je partner fout zit, is het logisch om kritiek op je partner te geven. Hij voldoet immers niet aan “de” norm. Kritiek werkt echter niet goed. Je zult zien dat het vaak leidt tot discussies.
Zodra je aan je partner vertelt dat zij niet voldoet aan jouw norm, krijg je vaak direct terug dat jij niet voldoet aan zijn norm.
Wij spreken daarom graag van verschillen. Verschillen zijn neutraal. Net zoals ik van appelgebak houd en mijn vrouw van kersenvlaai, kun je ook zeggen dat ik een rommelig huis prima vind en mijn vrouw houdt van een schoon huis. Als je dit als een verschil kunt zien en niet als een fout van mij, is het veel makkelijker om conflicten op een goede manier te beslechten.
Neem nu de volgende voorbeelden:
- Henk vindt Brigitte preuts, Brigitte vindt Henk een seksmaniak
- Moniek vindt Priscilla een sloddervos, Priscilla vindt Moniek een cleanfreak
- Tanja vindt Rene een monnik die nooit buiten komt, Rene vindt dat Tanja een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis heeft en daarom steeds maar mensen om zich heen wil
- Frans vindt dat Erik teveel afhankelijk is van zijn ouders. Erik vindt dat Frans een koude kikker is zonder gevoelens.
Verschillen zul je in elke relatie tegenkomen. Waar Moniek zich bij Priscilla nog stoort aan het schoonmaken, vindt ze bij haar nieuwe partner Petra vooral haar luiheid een probleem.
Soms kun je in relaties zelfs van plaats veranderen. Brigitte vindt Henk een seksmaniak, maar als ze na hun scheiding Richard treft die nooit aanstalten maakt om te gaan vrijen, is zij ineens degene die steeds begint over seks.
Verschillen zijn op zich vaak geen reden voor problemen. Hoe je met die verschillen omgaat wel.
Je partner veranderen
Wat gebeurt er nu als je nog denkt in het kader van fouten in plaats van verschillen? Als je denkt dat jouw manier van doen de enige juiste is, ga je waarschijnlijk proberen om je partner te veranderen. Je vertelt hem wat de bedoeling is en verwacht nu dat hij dus wel gaat veranderen. Simpel toch?
Het lijkt inderdaad zo simpel, maar toch werkt het vaak niet zo. Mensen zijn rare wezens. Enerzijds willen we liever niet dat anderen ons vertellen wat we moeten doen. Anderzijds verwachten we wel dat anderen rekening met ons houden. Wij willen niet veranderen, maar verwachten dat anderen dat wel doen.
Als je aan je partner vertelt dat hij zijn schoenen moet opruimen, is dat in jouw ogen een simpele en logische opdracht. Het is toch normaal dat je schoenen niet midden in de kamer laat slingeren?
Je partner zal echter denken: “Wie ben jij om mij te vertellen wat ik in mijn eigen huis doe? Mijn schoenen heb ik altijd laten slingeren en ik zie daar het probleem niet van in.”
We willen graag dat onze partner verandert om zo te voldoen aan onze normen en waarden. Tegelijkertijd zijn we zelf niet echt van plan om te veranderen. Dat is een recept voor problemen in je relatie.
Waarom we niet willen veranderen
Waarom is het nou zo moeilijk om te veranderen? Als je partner nu wil dat je je schoenen opruimt, waarom doe je dat dan niet? Hier zijn een aantal redenen:
- Alles wat je doet, vind je zelf normaal. Anders had je het wel veranderd.
- De verandervraag van de ander vinden we vaak abnormaal of onnodig.
- Veranderen is lastig. Iedereen die wel eens geprobeerd heeft om te stoppen met een slechte gewoonte weet hoe lastig dat is. Als je partner wil dat je beter opruimt, meer aandacht aan zijn verhalen besteedt en anders met het huishoudgeld omgaat, is dat gewoon teveel gevraagd. Zoveel verandering kunnen we niet aan.
- In de vraag om verandering zit een machtsaspect. Waarom ben jij degene die mag uitmaken hoe het hier in huis gaat?
- Je neemt de vraag om te veranderen vaak persoonlijk. Als je partner vraagt: “wil je je schoenen opruimen” horen we vaak: “Je bent een sloddervos.” Dat is zo pijnlijk om te horen, dat je het de ander al snel kwalijk neemt.
- De manier waarop je partner jou vraagt om te veranderen is onhandig. Ze zegt: “Je bent een sloddervos die altijd maar zijn schoenen overal laat staan”. Terwijl ze eigenlijk gewoon wil vragen: “Wil je je schoenen opruimen?”
- Sommige dingen kun je niet veranderen. Ik hou nu eenmaal meer van pindakaas dan van jam.
Veranderen kan dus wel, maar het is iets dat je moet doseren. Heel vriendelijk vragen en kleine verbeteringen aanmoedigen werkt beter dan eisen van directe verandering. Bovendien zul je moeten accepteren dat je partner niet altijd de persoon zal zijn die jij nodig hebt. Dat accepteren van verschillen is enorm belangrijk in een relatie.
v
Ruzies maken ruzies
Stel nu dat je partner geweigerd heeft om zijn of haar schoenen op te ruimen. Nu denk je misschien nog dat je partner onredelijk is en gewoon een sloddervos. Maar nu komt het. Je partner zegt:
“En trouwens, jouw kledingkast is ook een grote, uitpuilende ellende. Ik stoor me daar aan, misschien moet je zelf maar eens beginnen om die op te ruimen.”
Dit was natuurlijk niet de bedoeling! Dit ging niet over jouw kledingkast, maar over zijn schoenen. Natuurlijk is je kledingkast wel eens wat rommelig, maar het is toch niet aan hem om jou te vertellen hoe jij met je kleren omgaat…
Jij zegt op dat moment misschien: “Lekker makkelijk van je, dat je het meteen terugschuift op mij! Dat is nou typisch iets wat je altijd doet. Heb je van die moeder van je.”
Je ziet dat het verzoek om te veranderen, nu ineens een ruzie is geworden.
In ruzies zitten verschillende patronen die allemaal voortkomen uit een onbewuste emotionele reflex. Die reflex ontstaat in relaties meestal als we een verandervraag zien als een aanval. Dat heeft vaak te maken met de manier waarop die verandervraag verwoord wordt. De meeste partners zeggen niet: “Schat, wil je mij een plezier doen en je schoenen opruimen?”, maar ze zeggen: “Heb je nu alweer je schoenen niet opgeruimd, luie kl*****ak die je bent.”
Als we het gevoel hebben dat we aangevallen worden, gaan we vaak een van de volgende drie reacties vertonen:
Vechten: hierbij ga je de tegenaanval in: “Ruim je eigen zooi op”
Vluchten: hierbij ga je in de verdediging: “Die schoenen staan daar koud 15 seconden, is dat nou zo’n probleem?”
(Be)Vriezen: helemaal niks meer zeggen, de kamer uitlopen en je partner negeren.
Dat zorgt voor een aantal vaste patronen:
Aanval – Aanval: de ene persoon kiest de aanval en de ander komt terug met een aanval.
Aanval – Vluchten: de ene partner kiest voor de aanval en de ander probeert er onderuit te komen. Bijvoorbeeld door over een ander onderwerp te beginnen, een grapje te maken of letterlijk in de verdediging te gaan: “Je zegt dat nu wel, maar dat klopt dus helemaal niet”
Aanval -Bevriezen: De een kiest de aanval en de ander is daar zo van ondersteboven dat hij geen woord meer uit kan brengen. (Dit zorgt er vaak voor dat de ander nog meer in de aanval gaat).
Bevriezen-Bevriezen: beide partijen hebben de hoop opgegeven dat het ooit beter wordt en nemen afstand van elkaar. Dit lijkt van een afstandje vaak op een gelukkig huwelijk, maar als het zwijgen voortkomt uit een diepe onvrede is hier juist een scheiding het meest dichtbij.
We zien dat mensen vaak helemaal vastlopen in dit soort ruzies of patronen. Ze blijven steeds maar weer in dit patroon verstrikt zitten. Gek genoeg maken die ruzies de relatieproblemen vaak erger dan de onvrede die aan die ruzie ten grondslag ligt.
Stel je bijvoorbeeld voor dat het je ergert dat je partner elke week naar zijn ouders toe wil. In het ergste geval kost dit je vier vervelende uren in het weekend waarin je tegen je zin naar je schoonouders moet.
Als je hier de discussie over aangaat, wordt dat steevast ruzie. Je partner noemt je egoïstisch en gevoelloos, jij noemt hem een moederskindje en iemand die niet om je geeft. Het resultaat is dat jullie een paar dagen lang in onvrede leven en misschien wel de hele week. Feitelijk heeft de ruzie dus een grotere negatieve impact dan het bezoek aan je schoonouders.
De manier waarop mensen meningsverschillen bespreken, is vaak problematischer dan de meningsverschillen zelf.
Verandervragen beter begrijpen
Wat ruzies nog extra ingewikkeld maakt, is dat de “verandervraag” vaak niet gaat over wat er eigenlijk bedoeld wordt. Dit inzicht is het best uitgewerkt in de Emotionally Focused Therapy. Een stroming die in Nederland vooral bekend is geworden door het boek: “Houd me vast”
In EFT wordt er vanuit gegaan dat mensen een enorme behoefte hebben aan verbondenheid met anderen. Als we het gevoel hebben dat die verbondenheid in het gevaar is, maakt dat een enorme negatieve indruk op ons. Dat maakt dat we dan extra snel vervallen in Vecht, Vlucht of Bevries gedrag.
Onder verandervragen zit vaak een onderliggende angst over verbondenheid.
Met verandervraag bedoelen we bijvoorbeeld een vraag als: “Wil je je schoenen opruimen?”. Op het oog gaat deze vraag over een gewenste verandering. Je ruimt je schoenen nu niet op. Ik zou graag willen dat je je gedrag verandert en de schoenen wel opruimt.
Helder toch?
Maar waarom kunnen sommige mensen daar zo verschrikkelijk boos over worden? Heel, heel vaak is dat omdat het niet gaat over de schoenen. Vaak gaat het over waar de schoenen symbool voor staan. Bijvoorbeeld:
- Als je de schoenen niet opruimt, schaam ik me voor je
- Als ik de schoenen steeds moet opruimen, voel ik me minderwaardig
- Als je de schoenen niet opruimt, heb ik het gevoel dat je mijn behoefte niet serieus neemt
- Als je de schoenen niet opruimt, heb ik het gevoel dat alles op mijn schouders neerkomt
Enzovoort.
Een eenvoudig verzoek over schoenen, gaat dus eigenlijk over jullie relatie en je behoefte daarin. Je wilt graag dat je partner aan je denkt en om je geeft. Als je in haar gedrag dan iets ziet dat er op wijst dat ze niet om je geeft, is dat enorm verdrietig. Verdriet uiten we echter liever niet, omdat dit kwetsbaar maakt. Daarom kiezen we liever voor boosheid.
Neerwaartse spiralen in ruzies
Stellen komen volgens Gottman gemiddeld zes jaar te laat in relatietherapie. Wat betekent dat nu precies voor hun ruzies?
Regelmatig spreek ik stellen die al zo vaak ruzie maken, dat ze er helemaal in vast gelopen zijn. Stel je nu voor dat je partner zijn schoenen steeds niet opruimt. Dat is natuurlijk al heel vervelend. Zeker als je dat ziet als een teken dat hij niets om jou geeft.
Maar wat gebeurt er nu met jouw gevoelens als je partner steeds boos wordt als je dit ter sprake brengt. Dat geeft je nog meer het idee dat je er niet toe doet. Laat staan als je partner je compleet negeert (de bevries reactie). Dat is toch een duidelijk teken dat hij niets meer om je geeft?
Als deze partners met de oefeningen uit de komende modules bezig gaan, zien we vaak dat die niet zoveel indruk maken: “Natuurlijk heeft hij me met behulp van deze oefeningen wel gehoord, maar het heeft al zo vaak niet geholpen dat ik er nog niet op durf te vertrouwen dat dit straks thuis ook weer gaat werken.” Of zelfs: “Waarom hoort ze me nu wel en thuis niet? Ik heb het al zo vaak gezegd!”
De negatieve gedachten over je partner zijn dan zo sterk, dat het moeilijk wordt om nog tot een verbetering te komen. Zelfs als er verbetering is, vind je dan vaak redenen om er toch iets negatiefs in te zien.
Een einde maken aan ruzies
Misschien duizelt het je nu, dus laat ik een samenvatting maken.
- Ruzies worden vaak veroorzaakt door verschillen tussen partners
- De manier waarop ruzies uitgevochten worden, maken de ruzies vaak alleen maar groter
- Vaak liggen er verborgen relatiebehoeften ten grondslag aan ruzies
- Wanneer patronen zich al heel lang voordoen, is het extra lastig om er nog uit te stappen
De komende weken gaan we met al deze onderdelen van ruzies aan de slag.
Allereerst gaan we je vragen om te stoppen met ruzies. Zo kunnen we jullie laten ervaren dat het leven zonder ruzies heel prettig is. Daarnaast kun je zo ontdekken dat de verschillen die ten grondslag liggen aan ruzies vaak helemaal zo groot niet zijn. Is het nu echt zo erg om de schoenen van je partner af en toe op te ruimen?
Zo verbreken we van de een op de andere dag langdurige patronen die tussen jullie spelen.
Daarna gaan we langzaamaan weer beginnen met het uitspreken van je behoeften, maar dan wel op een constructieve manier. Dus niet met aanvallen en beschuldigingen. Maar zorgvuldig verwoord en gedoseerd.
Hierbij hebben we ook veel aandacht voor de relatiebehoeften die ten grondslag liggen aan de ruzies. Als je beter begrijpt waarom opgeruimde schoenen zo belangrijk zijn voor je, kun je ook beter omgaan met je frustratie daarover. Bovendien begrijpt je partner je dan beter en is die vaak ook meer behulpzaam om je hierin bij te staan.
Opdrachten
Oefening 1: Ruzies stoppen
De eerste opdracht van deze week is simpel, maar best lastig:
“Je mag aankomende week geen ruzie meer maken met je partner”
Wat je hier dus onder zou kunnen verstaan is: stop met het veranderen van je partner. Als je partner iets doet wat je kwetst of wat je irritant vindt, ga je dat niet direct ter sprake brengen. Je laat het gewoon gaan en gaat door met je dag.
Time-out
Als je te boos wordt of te verdrietig, kun je even uit de situatie gaan om “op adem te komen”. Dit is een moment waarop je even aan iets anders denkt dan de ruzie.
Blijf echter niet te lang weg, maar probeer om na 20 minuten weer door te gaan met de dag samen.
Let op: spreek goed af met je partner hoe de time-out vorm gaat krijgen. Als je zomaar wegloopt, kan dat je partner namelijk boos, verdrietig of onzeker maken. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. Overleg daarom over de manier waarop jullie timeouts vormgeven.
Het is belangrijk om op te merken dat ik je in deze oefening niet vraag om te stoppen met je boze gevoelens. Ik begrijp ook wel dat je daar geen directe invloed op hebt. Waar je wel invloed op hebt is je gedrag. Dat kun je met enige inspanning betrekkelijk snel veranderen.
Oefening 2: Het positieve ontwikkelen
In de relatietherapie zijn we er lange tijd vanuit gegaan dat relaties vanzelf beter worden als we de ruzies weten te stoppen.
Dit was omdat we relaties zagen als een groot continuüm:
Als je dus een betere relatie wilde hebben, moest je eerst de negatieve interacties stoppen om vanuit daar te werken aan de positiviteit. Meestal waren cliënten en relatietherapeuten al zo blij dat ze van de ruzies verlost waren, dat ze het werken aan het positieve maar even lieten voor wat het was.
Tegenwoordig gaan we er vanuit dat de positiviteit en de negativiteit los van elkaar staan. Je hebt stellen die veel ruzie hebben, maar ook erg veel plezier met elkaar kunnen maken. Je hebt stellen die nooit ruzie hebben, maar waar het plezier er ook niet echt vanaf spat en alle andere combinaties die je maar kunt bedenken.
Als je zorgen hebt over de kwaliteit van je relatie, is het dus de moeite waard om te proberen om de ruzies te verminderen. Dat hebben we met de opdracht hiervoor dan ook geprobeerd.
Tegelijkertijd hoef je niet te wachten met het werken aan het positieve in je relatie totdat je de ruzies verminderd hebt. Je kunt daar direct mee starten.
Hoe ziet dat er in de praktijk nu precies uit?
Wij willen je vragen om twee keer per week een half uur voor elkaar vrij te maken. In die tijd leg je de telefoons even aan de kant en geef je echt aandacht aan elkaar. Dat doen we in de vorm van een goed gesprek, waarmee je je partner beter kunt leren kennen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat het makkelijker is om empathie op te brengen voor iemand die je door en door kent.
Hier kun je onze digitale kaartenset vinden die je op je mobiel kunt spelen. Leg een telefoon tussen jullie in en “trek” een kaart. Bespreek met elkaar het antwoord en “trek” als je klaar bent de volgende kaart.
Let op: als je een kaart trekt die gaat over pijnlijke verschillen die er op dit moment spelen, mag je die terugleggen.
Afsluitend
Wat staat je de komende 7 dagen nu te wachten?
Allereerst wil ik je vragen om geen boos gedrag meer te vertonen tegenover je partner. Boze gevoelens hebben over je partner is op dit moment van het traject waarschijnlijk niet te voorkomen. De opdracht is louter om daar geen ruzie van te maken. Geloof ons: met ruzie maken schiet je echt niets op. Waarschijnlijk heb je het vaak genoeg geprobeerd om dat te weten. Een boos gevoel krijgen is dus prima, maar ruzie maken niet.
Tot slot wil ik je vragen om twee keer een half uur “quality time” in te plannen met je partner. De opdracht is om elkaar (nog) beter te leren kennen om zo nog meer je leven met elkaar te delen.